Często pojawiającym się nieporozumieniem jest wyobrażanie sobie, że badania predykcyjne lub analiza scenariuszowa to próba przewidywania przyszłości. Wiele osób nieznających tej problematyki wyobraża sobie ludzi ubranych w dziwne stroje, wpatrzonych w szklaną kulę albo przekładających karty z makabrycznymi obrazkami. Nic bardziej mylnego. Celem tego typu badań i analiz nie jest przewidywanie przyszłości, lecz próba stworzenia projekcji jej wariantów, a dzięki temu ustalenie pierwotnie nie branych pod uwagę, możliwych opcji, na które warto się jest przygotować. Planowanie scenariuszowe więc to „sztuka otwierania perspektyw”, przydatna szczególnie w sytuacjach niepewności lub w niestabilnych czasach. Trudno więc dziwić się, że obecnie na świecie ta forma wiedzy i sposobu patrzenia na rzeczywistość przeżywa swój renesans. Od niepamiętnych czasów ten sposób refleksji wykorzystywany jest w wojsku, a od kilkudziesięciu lat z powodzeniem stosują go wielkie korporacje. Nieukrywaną ambicją PTC jest popularyzacja tego rodzaju technik, szczególnie w sektorze małych firm oraz administracji publicznej czego wyrazem jest Polska Agenda Odporności Cyfrowej 2040.
Tak naprawdę ciągle dokonujemy tego rodzaju analiz nie zdając sobie z tego sprawy. Przykładem może być wzięcie parasola na ewentualność zmiany pogody. Każda próba odpowiedzi na pytanie: „a co jeśli?” ma ukryty zalążek takiego rodzaju sposobu myślenia.
Pora na tytułową przypowieść.
Wyobraźmy sobie, że mamy udać się na wycieczkę. Początek drogi wiedzie przez malownicze doliny, a sama droga jest przyjemna. Co jakiś czas zatrzymujemy się, aby odpocząć i napić się herbaty. Nic tylko my i przyroda. Rzecz w tym, że od razu nas poinformowano o tym, że gdy dojdziemy do rozstaja dróg w określonym miejscu dalsza wyprawa przestaje być sielankowa. Mamy pod zaznaczonym kamieniem znaleźć instrukcje o dalszym przebiegu podróży: zostaniemy poproszeni o pójście przez las lub górskim szlakiem. Wychodząc na wyprawę jeszcze tego nie wiemy. Musimy najpierw dotrzeć do punktu w którym otrzymamy dalsze instrukcje. I teraz pytanie: jak spakować plecak, aby być gotowym na różne warianty wyprawy? Wyposażenie plecaka na leśną trasę znacznie różni się od tego, który zabierzemy w góry, a przecież nie możemy wziąć dwóch plecaków z pełnym wyposażeniem. Musimy wybrać rzeczy uniwersalne – przydatne na obu ekspedycjach: niezbędne, lekkie oraz w takiej ilości, aby dały spakować się do jednego plecaka. Nie zaszkodzi przygotować się na skrajne niedogodności występujące w obu sytuacjach, jak atak dzikiego zwierzęcia czy nagła zmiana pogody. Buty, które zabierzemy najlepiej jakby były uniwersalne i założone od razu na nasze nogi.
In fact, we are dealing with not two but three pies:
- mountain,
- forestry,
- and... compromise.
Ten trzeci mimo swej niedoskonałości w każdym z wariantów podróży wydaje się być rozważaniem optymalnym. I tak dochodzimy do przekonania, że strategia oparta na scenariuszach z jednej strony to poszukiwanie kompromisów ale z drugiej, przede wszystkim to nabywanie umiejętności zwanej „zwinnością”, która pozwala na szybką, wcześniej przemyślaną zmianę naszych planów. Reszta to już tylko wypracowane przez lata procedury, oceny zjawisk i ich wzajemnych relacji.
After all, what will a seasoned traveller do?
Spakuje plecak nieco ponad miarę. Będzie zatrzymywał się częściej, aby odpocząć na wstępnym odcinku wyprawy. Jednak, gdy już dotrze do właściwego punku, w którym otrzyma informacje o dalszej drodze will leave unnecessary equipment there. Wszystko opiera się na istotności celu jaki przed nami postawiono. To podejście to już jedna z możliwych strategii, jednak nie byłoby jej gdyby nie zastosowanie podejścia scenariuszowego.
To rzecz jasna tylko uproszczona i poglądowa wizja naszej tego z czym mamy do czynienia przy tego rodzaju pracy. W rzeczywistości nikt nie stawia tak prostych alternatyw, a analiza branych pod uwagę wariantów ma często kaskadowy charakter. Bo co jeśli podróżnik nie wie na jakim kontynencie i jakiej porze roku nagle zostanie wysłany na wyprawę, a plecak powinien być spakowany wcześniej?
We hope that this form of information about our activities suits you. Please feel free to make any suggestions.
EN 
PL