Różne formy działań informacyjnych mieszczące się we współczesnym rozumieniu walki informacyjnej były znane i praktykowane już w okresie starożytności. Przykładem może być pozorowany odwrót Greków spod Troi i pozostawienie konia z ukrytymi wojownikami, którego Trojanie wprowadzili do miasta. Za inny przykład może posłużyć działanie Temistoklesa w bitwie pod Salaminą, który wysłał na stronę perską swego wysłannika z wiadomością o chaosie w greckiej flocie po to, by przyspieszyć atak Persów w dogodnych dla Greków warunkach. Od połowy XX wieku w związku z rozwojem techniki i technologii oraz społeczeństwa informacyjnego ten rodzaj walki jest na coraz szerszą skalę stosowany w wielu dziedzinach życia społecznego. Dostrzec należy także i to, że siła oraz zasięg rażenia instrumentów walki informacyjnej wraz z rozwojem globalnego systemu komunikacji i przekazu informacji systematycznie się zwiększa.
Opracowania i analizy naukowe dotyczące problematyki walki informacyjnej wprawdzie są coraz liczniejsze, jednak w dużej części z nich dość powierzchownie traktuje się kwestię istoty tej walki, koncentrując uwagę na środkach, narzędziach i metodach prowadzenia walki informacyjnej. W wielu przypadkach w sposób nieuprawniony walkę informacyjną przedstawia się jako pojęcie tożsame z wojną informacyjną.
Poddając krytycznej analizie różne stanowiska definicyjne, można przyjąć, że walka informacyjna to zbiór działań ofensywnych i defensywnych prowadzonych w sposób zorganizowany, stosownie do możliwości i zamiarów stron walczących (mogą nimi być podmioty: państwowe, pozapaństwowe, działające na zlecenia państw, nieformalne grupy aktywistów itp.), mających na celu przeforsowanie i realizację zamierzeń, posiadających konkretny, lecz ograniczony zakres interesów (politycznych, wojskowych, ekonomicznych itp.) w odniesieniu do danego przeciwnika lub przeciwników. Walka informacyjna to szereg powiązanych ze sobą działań informacyjnych mających zapewnić osiągnięcie zaplanowanych celów m.in. poprzez:
- osłabianie czujności i woli walki przeciwnika;
- budowanie i utrwalanie postaw neutralnych w jego szeregach i otoczeniu;
- wzmacnianie postaw przyjaznych dla strony atakującej;
- maskowanie istoty własnych zamierzeń;
- zapewnienie bezpieczeństwa realizacji własnych planów.
Walka informacyjna może być prowadzona tak w sferze militarnej, jak i pozamilitarnej oraz toczyć się zarówno w publicznej, jak i w prywatnej przestrzeni informacyjnej, w której funkcjonują strony walczące. Generalnie rzecz ujmując istotą walki informacyjnej jest dążenie do:
- zniszczenia i /lub degradacji wartości zasobów informacyjnych przeciwnika oraz jego systemów informacyjnych;
- zapewnienie bezpieczeństwa własnym zasobom oraz systemom informacyjnym.
W tym kontekście celem walki informacyjnej jest zdobycie przewagi informacyjnej rozumianej jako zachowanie zdolności do zbierania, przetwarzania i udostępniania informacji przy skutecznym pozbawieniu lub daleko idącemu ograniczeniu możliwości przeciwnika w tym zakresie.
Aktualny stan wiedzy naukowej pozwala na wyspecyfikowanie dwu odmian walki informacyjnej: defensywnej i ofensywnej. Ofensywna walka informacyjna to zespół działań, w ramach których strona atakująca dąży do zdobycia lub wykorzystania w zaplanowany przez siebie sposób jakiegoś zasobu lub zasobów informacyjnych strony atakowanej w celu zmniejszenia ich wartości dla posiadacza, a czasami jednocześnie zwiększenia ich wartości dla siebie. Defensywną walkę informacyjną można zdefiniować jako zespół działań prowadzonych przez stronę broniącą się, mających na celu blokowanie dostępu do jej zasobów informacyjnych przez stronę atakującą oraz utrzymanie ich dostępności i integralności dla siebie. W rezultacie analizy istniejącego dorobku naukowego można wskazać na następujące specyficzne cechy walki informacyjnej, które powodują, że jest ona coraz częściej stosowana:
- duże możliwości anonimizacji działań;
- rozległość terenu działań którym jest globalna sieć informacyjna;
- brak granic geograficznych i politycznych;
- możliwość prowadzenia działań w dowolnym miejscu i czasie;
- wielość i różnorodność obiektów mogących być celem ataku;
- stosowanie rozwiązań uwzględniających masowość dostępu do nowoczesnych technik teleinformatycznych i komunikacyjnych;
- brak jasnych regulacji prawnych określających ewentualną odpowiedzialność za czyny związane z prowadzeniem walki informacyjnej;
- słabość przedsięwzięć prewencyjnych;
- szybkość i wielopłaszczyznowość działań.
Specyfikę walki informacyjnej określa także i to, że:
- bezpośrednio nie powoduje ona ofiar śmiertelnych oraz istotnych zniszczeń materialnych;
- nie wymaga fizycznej obecności w miejscu ataku;
- osoby uczestniczące w konfrontacji na ogół nie są narażone na utratę życia lub zdrowia;
- koszty psychiczne dla uczestników, towarzyszące podjęciu działań w ramach walki informacyjnej, są niskie;
- wywołuje złożone (często długotrwałe i kosztowne) skutki mogące dotykać wielu różnych składników systemów informacyjnych i ich użytkowników znajdujących się w odległych od siebie regionach geograficznych;
- celem jej destrukcyjnego oddziaływania są nie tylko poszczególne elementy składowe systemu informacyjnego, lecz przede wszystkim istniejące między nimi powiązania.
Reasumując można stwierdzić, że przy obecnych możliwościach społeczeństwa informacyjnego oraz poziomie zaawansowania rozwoju techniczno-technologicznego walki informacyjne mogą być prowadzone w dowolnym czasie i w dowolnym miejscu, a ich uczestnikami (ofensywnymi lub defensywnymi) mogą być jednostki, grupy społeczne, państwa czy grupy państw. Powyższe uwarunkowania powodują, że walka informacyjna stała się powszechnie stosowanym (chociaż nie zawsze widocznym dla laików) narzędziem realizacji interesów różnych podmiotów.
Dr hab. Włodzimierz Fehler, prof. uczelni (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach). Autor ponad 140 publikacji poświęconych teorii bezpieczeństwa, bezpieczeństwa wewnętrznego i bezpieczeństwa informacyjnego.
PL 
EN